درس پانزدهم علوم هشتم: شکست نور

شکست نور

وقتی باریکهٔ نور به طور عمود بر سطح یک تیغهٔ شیشه ای یا هر جسم شفاف دیگری بتابد، بدون شکست به مسیر خود ادامه می دهد پس

هرگاه باریکۀ نور به طور عمود برسطح جدایی دو محیط شفاف بتابد، شکسته نمی شود.

در حالی که اگر باریکهٔ نور شکسته شود به آن شکست نور می گویند.

وقتی نور از محیطی رقیق وارد محیطی غلیظ می شود، باریکۀ نور به طرف خط عمودبر سطح شکسته می شود.

پس وقتی باریکهٔ نور از تیغهٔ شیشه ای وارد هوا می شود، دوباره شکسته می شود

 

این پدیده هنگام عبور نور از یک محیط شفاف به محیط شفاف دیگر رخ می دهد.

وقتی باریکهٔ نور از تیغهٔ شیشه ای وارد هوا می شود، دوباره شکسته می شود

نکتهٔ مهمی که باید به آن توجّه شود، این است که وقتی باریکهٔ نور از شیشه (محیط غلیظ) بخواهد وارد هوا (محیط رقیق) شود از خط عمود بر سطح دور می شود.

 

شکست نور در منشور علوم هشتم فصل 15: شکست نور

منشور، قطعه ای شفاف از جنس شیشه یا پلاستیک است که کاربرد زیادی در وسیله های نوری دارد. قاعدهٔ منشورها معمولاً به شکل مثلث است.

مسیر باریکهٔ نور  پس از عبور از منشور تغییر می کند.

پاشندگی نور: علوم هشتم فصل 15: شکست نور

باریکهٔ نور سفید پس از عبور از منشور به رنگ های مختلف  تجزیه می شود. این پدیده را پاشندگی نور می نامند.

رنگ های تشکیل دهندهٔ نور سفید، که در رنگ های حاصل از رنگین کمان نیز دیده می شوند در شکل بالا نشان داده شده اند.

به مجموعه رنگ های تشکیل دهندهٔ نور سفید، طیف نور سفید می گویند.

یکی از آشناترین وسیله های نوری که به طور گسترده ای استفاده می شوند، عدسی ها هستند .

عدسی ها از مواد شفافی مانند شیشه یا پلاستیک فشرده ساخته می شوند.

وقتی یک عدسی را با دستمان لمس می کنیم، ممکن است وسط آن ضخیم تر از لبه های آن باشد؛ به این نوع عدسی، عدسی همگرا می گویند.

اگر یک دسته پرتو موازی به عدسی همگرا برخورد کند شعاع های نورانی در کانون عدسی جمع می شوند.

اگر لبه های عدسی از وسط آن ضخیم تر باشد به آن عدسی واگرا گفته می شود.

هنگامی که  که نور از عبور عدسی عبور می‌شکند .

عدسی‌ها از ماده‌های شفاف مانند شیشه و پلاستیکساخته می‌شوند.

عینک طبی و ذره‌بین و لنزدوربین‌های عکاسی و دوربین دوچشمی همه با عدسی ساخته شده‌اند.

اگر یک دسته پرتو موازی به عدسی واگرا برخورد کند شعاع های نورانی پراکنده می شوند.

از این عدسی می‌توان به عنوان عینک برای افراد نزدیک بین-آستیگمات استفاده نمود.

این نوع عدسی شیئ را کوچکتر نشان می‌دهد

چگونگی تشکیل تصویر در عدسی همگرا (محدب)

اگر جسم در فاصله کانونی یک عدسی همگرا باشد ،

تصویر  آن مجازی، مستقیم، بزرگتر و دورتر از عدسی تشکیل می شود.

اگر جسمی را  بر روی کانون عدسی همگرا قرار دهیم،

تصویر  آن در بی نهایت و به صورت پرتوهای نور موازی ایجاد می شود.

اگر جسمی را بین کانون و مرکز یک عدسی همگرا (محدب) قرار دهیم،

حقیقی، وارونه و بزرگتر است و در طرف مقابل جسم و دورتر از مرکز ایجاد می شود.

هر گاه  جسمی را روی مرکز یک عدسی همگرا (محدب) قرار دهیم،

تصویر حقیقی، وارونه وهم اندازه جسم است و روی مرکز مقابل تشکیل می شود.

هر گاه جسمی را بیرون از مرکز عدسی همگرا  (محدب ) قرار دهیم،

تصویر حقیقی، وارونه و کوچک تر است و در سمت مقابل جسم، بین کانون و مرکز عدسی ایجاد می شود.

همچنین اگر جسمی را در فاصله  بی نهایت نسبت به یک عدسی همگرا ( محدب) قرار دهیم، تصویر حقیقی، وارونه و کوچک تر است و در سمت مقابل روی کانون عدسی تشکیل می شود.