ابراهیمى، نادر (1387ــ 1315هـ.ش)
نویسنده و سینماگرى است که با داستان هاى
کودک و ّ نوجوان فعالیتهاى فرهنگىاش را شروع کرد.
کلاغها، سنجابها، دور ّ از خانه، قصههاى ریحانه خانم،
ّ قص ٔه سار و سیب، نوسازى حکایتهاى خوب قدیم براى
کودکان و… بعضى از کتابهاى کودک و نوجوان اوست.
نخستین کتابش را با اسم «خانهاى براى شب»
درسال 1341نوشت. پس از انقلاب، زندگى امامخمینى
(ره) را با نام «سه دیدار با مردى که از فراسوى باور ما آمد»
نوشت. وی در خرداد ماه سال 1387درگذشت.
اسفندیارى، على (نیمایوشیج) (1338ــ 1276هـ.ش)
در ٔ دهکده یوش (از روستاهاى مازندران) پا به
ٔ عرصه وجود گذاشت. کودکى او در دامان طبیعت و در
میان شبانان گذشت. پس از گذراندن دوران دبستان، براى
ٔ آموختن زبان فرانسه و ادامه تحصیل وارد مدرسه سنلویى
در تهران شد. معلّمى مهربان بهنام «نظام وفا» او را در خط
شاعرى انداخت. از آثار او مىتوان به «افسانه،» «اى
ّ شب،» «قص ٔه رنگ پریده» و… اشاره کرد. نیما با بهرهگیرى
از عناصر طبیعت با بیانى رمزگونه به ترسیم سی ٔ ماى جامعه
خود پرداخته است. از او بهعنوان پدر شعر نو یاد مىشود.
اعتصامى، پروین (1320ــ 1285هـ.ش )
پروین فرزند یوسف اعتصامالملک آشتیانى در
تبریز متولّد شد. فارسى و عربى را در دامن خانواده
آموخت. سرودن شعر را از هشت سالگى آغاز کرد.
نخستین شعرهایش را در مجلّ ٔه بهار به چاپ رسانید و مورد
تشویق اهل ادب قرار گرفت. از عوامل دیگرى که موجب
تقویت ذوق و پرورش استعداد شعرى پروین شد، رفت و
آمد او به محافل ادبى آن روزگار بود.
تنها اثر او، دیوان شعرى است که بارها چاپ شده
است. دیوان او شامل قصاید و قطعات بسیار دلنشین
است. بیشتر قطعات خود را بهصورت گفتوگو سرود که
در اصطلاح ادبى به آن مناظره گویند.
سرانجام پروین درسال 1320بر اثر بیمارى
حصبه درگذشت. آرامگاه او در شهر قم کنار صحن حضرت
معصومه(س) قرار دارد.
اقبال آشتیانی، عباس (١٣٢٨ــ ١٢٧٥هـ.ش)
وی از نویسندگان، محققان و مورخان معاصر،
استاد دانشگاه و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی
بود. از آثار او میتوان به «تاریخ مغول» و «وزراء سلاجقه»
اشاره کرد.
امامخمینى(ره) ( 1368ــ 1281هـ.ش)
امامخمینى درسال 1281در خمین در خانهاى
ساده به دنیا آمد. پنج ماهه بود که پدرش حاج آقا مصطفى
به دست یکى از خان هاى زورگوى خمین به شهادت
رسید. پس از آن مادر مهربان ّ و عم ٔه گرامىاش سرپرستى
او را بر عهده گرفتند. در شش سالگى به مکتب رفت و
در هفت سالگى قرآن را ختم ّ کرد. مقدمات علوم را در
ٔ زادگاه خود آموخت. علوم اسلامى را در حوزه علم ّی ٔه
اراک نزد استادانى چون حاج شیخ عبدالکریم حائرى
یزدى فراگرفت.
آیتاللّه خمینى درسال ٔ 1341مبارزه آشکار و
سخت خود را در مقابل شاه و بیگانگان آغاز کرد. شاه در
اعلام: اشخاص196
15خرداد 1342آیتاللّه خمینى را دستگیر و زندانى
کرد. پس از آزاد شدن ابتدا از ایران به ترکیه و بعد به شهر
نجف تبعید شد. تا سال 1357در ٔ حوزه علم ّیه نجف به
تدریس و تألیف کتاب پرداخت و پرچم مبارزه با شاه و
کشورهاى استعمارگر را برافراشته نگاه داشت. رژیم شاه به
وحشت افتاد و حکومت عراق به درخواست شاه اقامت او
را در آن کشور ممنوع کرد و ایشان به ناچار به پاریس رفت
و از آنجا نهضت مردم ایران را که به ی ّ ک انقلاب بزرگ مبدل
شده بود، رهبرى کرد تا اینکه 22بهمن 1357با فداکارى
مردم، انقلاب اسلامى به پیروزى رسید.
با واژگونى نظام سلطنتى، جمهورى اسلامى ایران
تأسیس شد. امامخمینى پس از پیروزى انقلاب بیش از 10
ٔ سال رهبرى کشور را برعهده داشت. او محبوب همهمسلمانان
جهان ومای ٔهافتخار مردم ایران بود.در این دوران در خانهاى که
به اندازهٔ ٔ خانه ّ محلتولّدش ساده بود، زندگى مىکرد و سرانجام
در شب چهاردهم خرداد ماه سال 1368درگذشت.
امیرکبیر، میرزاتقیخان (مقتول به سال ١٢٦٨هـ.ق)
از بزرگترین چهره ٔ های سیاسی دوره قاجار و وزیر
ناص ّ رالدین شاه. وی دارالفنون را تأسیس کرد و در زمینههای
سیاسی و اجتماعی دست به اصلاحاتی زد و سرانجام به
تحریک دشمنان به قتل رسید.
امینپور، قیصر ( 1386ــ 1338هـ.ش)
استاد دانشگاه و شاعر معاصر، درسال 1338در
گُتوند خوزستان متولّد شد. دیپلم خود را در شهر دزفول
ٔ گرفت و ابتدا در رشته پزشکى و جامعهشناسى پذیرفته شد
ولى هر دو را رها کرد و به ادب ّیات روى آورد و در این
ٔ رشته به درجه دکترا نایل شد. وى از شاعران موفّق پس از
انقلاب اسلامى بهشمار مىآید. از آثار او مى ٔ توان «در کوچه
ّ آفتاب، تنفس صبح، مثل چشمه مثل رود، به قول پرستو و
آینههاى ناگهان» را نام برد. این استاد و شاعر خوشنام،
دریغا که به ناگهان و زود چشم از جهان فروبست. وى در
پاییز 1386وفات یافت.
ّ انصارى، خواجه عبدالله (481ــ 396هـ.ق)
معروف به پیر هرات، در قرن پنجم در هرات به دنیا
آمد. در جوانى علوم دینى و ادبى را فراگرفت. به عربى و
فارسى شعر مىسرود. شهرت وى به جهت کتب مشهورى
است که نوشته است. از جمله تفسیرى بر قرآن دارد که اساس
کار رشی ّ دالدین میبدى در تألیف تفسیر «کشفالاسرار» قرار
گرفته است. نثر خواجهعبداللّه آهنگی ّ ن «مسجع» است از آثار
او مىتوان به مناجاتنامه و الهىنامه اشاره کرد.
ُ ایبد، طاهره (متولد ١٣٤٢هـ.ش)
وی در شیراز دیده به جهان گشود. از نویسندگان
معاصر است. در زمین ٔه ادبیات کودک و نوجوان دارای
آثار است. «باغ ٔ چه توی گلدان» و «به هوای گل سرخ» از
آثار اوست.
تقویان سادات، علیاکبر (متولد )١٣٤٥
شاعر معاصر از استان فارس، آثار زیر از اوست:
سیمای پیامبر اکرم (ص) در شعر فارسی، لحظههای دلتنگی.
ّ جعفرى، استاد محمدتقى (1377ــ 1304هـ.ش)
استاد م ّ حمدتقى جعفرى در مرداد سال 1304
هـ.ش در خانوادهاى فقیر در شهر تبریز به دنیا آمد. هنگامى
که مىخواست به کلاس ششم برود، مجبور به ترک تحصیل
شد و یک سال و نیم در ی ٔ ک مغازه کفاشى شاگردى کرد.
بعدها به کمک یکى از استادان خود راهى نجف شد. در
ٔ 23سالگى به درجه اجتهاد رسید و پس از 11سال به
ایران بازگشت. از استاد جعفرى کتابها و آثار علمى
فراوانى دربارهٔ نهجالبلاغه، مثنوى مولوى و موضوعات
دیگر برجاى مانده است. وى درسال 1377درگذشت.
چمران، مصطفى (1360ــ 1311هـ.ش)
در سال 1311ش در تهران متولد شد. در
دارالفنون و البرز دوران مت ّ وسطه را گذراند. درسال
ٔ 1336از دانشکده ف ّن ٔ ى دانشگاه تهران در رشته الکترونیک197
فارغ ّ التحصیل شد. درسال 1337با استفاده از بورس
تحصیلى شاگردان ممتاز به آمریکا اعزام شد و پس از
تحقیقات علمى در جمع معروفترین دانشمندان جهان
در کالیفرنیا با ممتازتری ٔ ن درجه علمى موفّق به اخذ مدرک
دکتراى الکترونیک و فیزیک پلاسما گردید.
با پیروزى انقلاب اسلامى بعد از 21سال هجرت،
به وطن بازگشت و با شروع جنگ تحمیلى عراق علیه ایران،
به خدمت امام رسید ٔ و با اجازه ایشان به اهواز رفت و ستاد
جنگهاى نامنظم را تشکیل داد؛ سپس به سوسنگرد
شتافت. او دلیرانه با دشمن مقابله کرد و خود نیز در تاریخ
٣١خرداد ٔ ١٣٦٠به درجه رفیع شهادت رسید.
هم اکنون مزار او در بین شهرهاى بوستان و
سوسنگرد خوزستان، زیارتگاه عموم مىباشد.
حائرى یزدى، عبدالکریم (١٣٥٥ــ ١٢٧٦هـ.ق)
حاج شیخ عبدالکریم حائرى یزدى درسال 1276
قمرى در میبد یزد به دنیا آمد. وى با تدریس علوم دینى
در کربلا و نجف، عالمان بسیارى را پرورش داد. سپس
به ایران آمد و در اراک و بعد از آن در قم اقامت گزید.
در سال 1340قمرى ٔ حوزه علمی ٔه قم را تأسیس کرد که
امروزه یکى ّ از مراکز مهم تحصیلات علوم دینى در جهان
بهشمار مىرود. این عالم گرانقدر در سال 1355قمرى
وفات یافت.
حافظ شیرازی،شمس ّ الد ّ ین محمد (درگذشت٧٩٢هـ.ق)
خواجه شمس ّ الدی ّ ن محمد معروف به حافظ
شیرازى، شاعر غزلسراى ایران و از بزرگترین شاعران
جهان، در اوایل قرن هشتم در شیراز دیده به جهان گشود.
او نزد دانشمندان عصر به تحصیل پرداخت و در تفسیر و
حکمت و ادبیات عرب سرآمد شد و قرآن را با 14روایت
( 14نوع تلاوت) حفظ نمود. او در سال 792هـ.ق در
شیراز درگذشت. آرامگاه او در باغ حافظ ّی ٔه شیراز قرار
دارد.
ّ حدادعادل، غلامعلى ( 1324هـ.ش)
در تهران متولّد شد. دوران تحصیلات خود را در
تهران و شیراز گذراند و موفّق به اخذ فوقلیسانس فیزیک
و دکتراى فلسفه گردید و به تدریس تاری ٔ خ فلسفه اسلامى
و… در دانشگاه صنعتى شریف پرداخت.
پس از انقلاب اسلامى به معاونت وزارت آموزش
و پرورش و ریاست سازمان پژوهش و برنامهریزى آموزشى
نایل آمد. در طول 11سال خدمت، در جهت اصلاح و
تألیف کتابهاى درسى و انتشار مجلا ّ ت کمک آموزشى
رشد سعى وافر بهکار برد. همچنین به ریاست فرهنگستان
زبان و ادب فارسى (درسال )1373انتخاب شد. از جمله
آثار او مىتوان به کتاب ٔ ترجمه «کتاب تمهیدات» اثر ایمانوئل
کانت، «فرهنگ برهنگى و برهنگى فرهنگى» اشاره کرد.
خامنهاى، آیت ّ الله س ّیدعلى ( 1318هـ.ش)
رهبر عالىقدر انقلاب اسلامى، حضرت آیتاللّه
س ّیدعلى خامنهاى در 24تیر ماه 1318برابر با 28صفر
1358قمرى در مشهد مق ّدس دیده به جهان گشود. پدرش
روحانىاى تنگدست و پارسا و مادرش خانهدار بود. وى
دومین پسر خانواده محسوب مىشد.
ایشان ٔ از دوره دبیرستان، دروس حوزه را شروع
کرد و دوران م ّ قدمات و سطح حوزه را بهطور کمسابقه و
شگفتانگیزى در پنج سال و نیم به اتمام رساند. پدرش
در این می ّ انه نقش مهمى به عهده داشت. در سال 1336
به حوزهٔ نجف قدم گذاشت و به دلیل عدم موافقت پدر با
ٔ ادامه درس در نجف به مشهد بازگشت و از سال 1337
تـا 1343در حـوز ٔه علـم ّیه قم بـه تحصیل پـرداخت و از
محضر بزرگـانى چـون آیتاللّه بروجردى، امامخمینى(ره)،
شیخ مرتضى حائرى یزدى و علا ّ مه طباطبایى بهره گرفت.
در سال 1343به دلیل بیمارى پدر به مشهد بازگشت و از
محضر استادان بهویژه آیتاللّه میلانى استفاده کرد و در همان
حال به تدریس فقه و اصول و معارف دینى به طلبههاى جوان
و دانشجویان پرداخت.198
با شروع نهضت امام خمینى(ره) در سال ،1342
س ّیدعلى جوان به نهضت وى پیوست و با شور و شوق
و رشادت و بصیرت به ترویج و دفاع از اندیشههاى امام
پرداخت که شش بار دستگیرى، زندان و تبعید محصول
این مبارزات گسترده بود.
پس از پیروزى انقلاب اسلامى مسئول ّیت هایى
بزرگ چون معاونت وزارت دفاع، سرپرستى سپاه پاسداران
ٔ انقلاب اسلامى، امام جمعه تهران، نمایندگى مجلس شوراى
اسلامى، حضور در جبهههاى دفاع مق ّدس و ریاست
جمهورى گواه توانایى و خستگىناپذیرى اوست. در ششم
تیرماه 1360در مسجد ابوذر تهران از سوى منافقین مورد
ِ سوء قصد قرار گرفت که به جانبازى ایشان منجر شد.
در سال 1360تا 1368دو دوره ریاست جمهورى
اسلامى ایران را عهدهدار بود و در روز چهاردهم خرداد
1368پس از رحلت رهبر کبیر انقلاب اسلامى، حضرت
امام خمینى(ره) ّ توسط مجلس خبرگان به مقام والا و عظیم
رهبرى انتخاب شد.
خواجوی کرمانی (753ــ 689هـ.ق)
کمالالدین محمود معروف به خواجوی کرمانی، از
شاعران معروف قرن هفتم و هشتم هجری است. از آثار او
میتوان به کمال نامه، گوهرنامه و گل و نوروز اشاره کرد.
خواجه ّ نصیرالدین توسی، محمدحسن (٦٧٢ــ٥٩٧هـ.ق)
از دانشمندان و عالمان بزرگ شیعی ایران در قرن
هفتم است. کاردانی و لیاقت او در وزارت هلاکوخان مغول
و تلاش برای ساخت رصدخان ٔه مراغه معروف است. «اخلاق
ناصری» از کتابهای اوست.
رجای ّ ى، محمدعلى (1360ــ 1312هـ.ش)
در قزوین در خانوادهاى مذهبى متولّد شد. در چهار
سالگى پدرش را از دست داد. در 14سالگى به تهران نزد
برادرش آمد و با دستفروشى، زندگى سختى را گذراند. با
وجود مشکلات اقتصادى فراوان، موفّق به اخذ دیپلم ریاضى
شد و به کار معلّ ٔ مى پرداخت. وى پا به پاى تلاش براى اداره
زندگى از روحانیان مبارزى مانند آیتاللّه طالقانى درسها
آموخت. این مبارزهها باعث شد طعم تلخ زندان و شکنجه
را نیز بچشد.
با تمام گرفتارىها موفق به اخذ لی ٔ سانس در رشته
ریاضى وفوقلی ٔ سانس در رشتهآمارگردید. او پیش از رسیدن
به نخستوزیرى، نمای ٔ نده ملت ایران در مجلس شوراى
اسلامى بود. وى درسال 1360رئیسجمهور کشور گردید
و در شهریور همان سال به شهادت رسید.
ّ رشیدالدین، فضل ّ الله (٧١٨ــ ٦٤٥هـ.ق)
ّ خواجه رشیدالدین فضلاللّه همدانی، وزیر باتدبیر
و دانشمند روزگار غازان خان و اولجایتو در قرن هفتم و
اوایل قرن هشتم بود. وی برای گسترش فرهنگ و علوم
اسلامی تلاش فراوانی کرد و در طبابت هم آوازهای داشته
است. کتاب معتبر و معروف «جامعالتواریخ» از آثار اوست.
سعدى شیرازى (690ــ 606هـ.ق)
مشرف ّ الدین سعدی، آموزش ّ هاى مقدماتى را در
زادگاه خود شیراز فرا گرفت. براى اتمام تحصیلات به بغداد
رفت. از بغداد به انگی ٔ زه دانشاندوزى، رفتن به سرزمینهاى
عربى را در پیش گرفت. پس از 35سال به شیراز برگشت.
بوستان (به شعر،) گلستان (نثر آمیخته به شعر) و دیوان اشعار
از او برجاى مانده است. مجموع ٔه این آثار «کلّیات سعدى»
نامیده مىشود.
شبسترى، شیخ محمود (وفات ٧٢٠هـ.ق)
از عارفان مشهور قرن هشتم و از علما و فضلای
تبریز است که نوشتهها و سرودههایی در زمی ٔ نه عرفان اسلامى
دارد. معروفترین اثر شعرى او مثنوى «گلشن راز» است.
شریعتى، على (1356ــ 1312هـ.ش)
نویسنده و اندی ّ شمند معاصر، فرزند استاد محمدتقى
شریعتى بود. وى درسال 1312شمسى در مزینان خراسان199
به دنیا آمد. ٔ در رشته جامعهشناسى و تاریخ ادی ٔ ان به درجه
دکترا دست یافت. کتابهاى: فاطمه فاطمه است، کویر،
اسلامشناسى از اوست.
شهری ّ ار، محمدحسین ( 1367ــ 1285هـ.ش)
سی ّ دمحمد حسین بهجت تبریزى متخلّص به
شهریار، شاعر معاصر درسال 1285شمسى در تبریز
بهدنیا آمد. شهریار تحصیلات خود را در تبریز و سپس در
دارالفنون تهران گذراند و آن ٔ گاه وارد دانشکده پزشکى شد
ّ اما پس از چندى، پزشکى را رها کرد و به شعر و شاعرى
روى آورد. ابتدا بهجت تخلّص (نام شعرى شاعر) مىکرد
ولى بعدها تخلّص شهریار را برگزید.
شهریار به دو زبان فارسى و ترکى (آذرى) شعر
مى ٔ سرود. منظومه ترکى او بهنام حیدربابایه سلام از زیباترین
منظومههاى ترکى است. شهریار درسال 1367در تهران
درگذشت و در «مقبرة ّ الشعراى» تبریز به خاک سپرده شد.
شهیدى، س ّیدجعفر (1386ــ 1306هـ.ش)
س ّیدجعفر شهیدى فرزند س ّی ّ دمحم ّ د سجادى
درسال 1306هجرى شمسى در شهر بروجرد بهدنیا آمد.
س ّیدجعفر شهیدى از دانشمندان و مفاخر بزرگ ادبى
ایران بهشمار مىرود. دوران تحصیل ابتدایى و اندکى از
ّ متوس ٔ طه را در بروجرد و سپس ادامه آن را در تهران به
سامان رسانید. دکتر شهیدى، محضر آیتاللّه بروجردى و
بسیارى از مراجع و بزرگان دینى را درک کرده بود و موفّق
ٔ به اخذ درجه دکترا گردید.
بعد از مرگ مرحوم د ّ کتر محمد معین، استاد
شهیدى مسئولی ٔ ت اداره سازمان لغت ٔ نامه دهخدا را بهعهده
گرفت. از تألیفات و مقالات علمى و ادبى این استاد مىتوان
به زندگى ٔ نامه ّ ابوذر غفارى، انقلاب بزرگ، زندگى حضرت
ّ سجاد (ع)، زندگانى حضرت فاطمه (س)، زینب (س)
شیرزن کربلا، محدودیت در اسلام و «جنایتکاران چه
مىاندیشند» اشاره کرد. آخرین و بارزتری ٔ ن کار او ترجمه
بسیار ادیبانه و آگاهانهاى از کتاب نهجالبلاغه على (ع)
مىباشد. استاد شهیدى در دىماه 1386دنیاى خاکى را
رها کرد و به دیدار پروردگارش شتافت.
صابرى فومنى، کیومرث ( 1383ــ 1320هـ.ش)
معروف به گلآقا، نویسنده و طنزنویس. از دانشگاه
تهران فوقلیسانس ادبیات گرفت و به معلّمى مشغول بود.
با تشکیل دولت ّ محمدعلى رجایى بهعنوان مشاور فرهنگى
نخستوزیر برگزیده شد. شهرت و محبوب ّیت وى ابتدا با
ٔ عنوان «دو کلمه حرف حساب» در صفحه ٔ سوم روزنامه
اطلاعات آغاز شد. پس از گذشتن شش سال از نوشتن
یادداشتهاى دو کلمه حرف حساب، اوّلین هفته ٔ نامه طنز
پس از انقلاب را منتشر کرد.
ّ عط ّ ار نیشابوری، فریدالدین ( ٦١٨ــ ٥٤٠هـ.ق)
شاعر و عارف بزرگ ایرانی در قرن ششم و آغاز
قرن هفتم است. تذکرةالاولیا، منطقالطیر از آثار اوست.
فردوسى، ابوالقاسم (411ــ 329هـ.ق)
ٔ فردوسى در روستاى باژ واقع در منطقه توس
خراسان بهدنیا آمد. از نجیبزادگان و دهقانان توس بود.
او مردى شیعه مذهب بود و دلبستگىاش به میراث قومى
و فرهنگى ای ٔ ران کهن مانع از ارادت خالصانه او به خاندان
پیامبر (ص) نشد. فردوسى 25یا 30سال براى سرودن
شاهنامه رنج کشید و درحالى که نزدیک به 80سال داشت،
به سال 411هـ.ق درگذشت و در زادگاه خود به خاک
سپرده شد.
قبادیانى، ناصرخسرو (٤٨١ــ ٣٩٤هـ.ق)
از شاعران بزرگ ایران در قرن پنجم است وی
قدرت شعری را یکسره در خدمت اندیشههای دینی و نشر
و گسترش تعالیم مذهبی خود درآورد و از مدح و ستایش
شاهان خودداری کرد. از آثار او مىتوان به سفرنامه، وجه
دین، زادالمسافرین، دیوان اشعار و… اشاره کرد.200
کاتب، محمدرضا ( ١٣٤٥هـ.ش)
وی در سال ١٣٤٥در تهران به دنیا آمد و از سنین
نوجوانی به داستاننویسی روی آورد. «پری در آبگینه،»
«دوشنبههای آبی ماه» از آثار او بهشمار میآیند.
کاظمى آشتیانى، سعید (138٤ــ 1340هـ.ش)
در تهران چشم به جهان گشود و پس از
تحصیلات ابتدای ّ ى و متوسطه درسال 1359وارد دانشگاه
علومپزشکى ایران شد، سپس در دانشگاه تربی ّ ت مدرس
موفّق به اخذ ٔ دکتراى رشته علومتشریحى گردید. با تدبیر و
دوراندیشى و مدیریت عالى این سرباز گمنام در عرصههاى
علم در سطح بینالمللى، کشور جمهورى اسلامى ایران
موفّق به اخذ موفق ّیت هاى عالى در زمینه هاى طب،
علومزیستى و ... گردید.
کیانوش، محمود ( 1313هـ.ش)
بنیانگذار شعر کودک در ایران، در سال ١٣١٣
ّ در شهر مقدس مشهد به ّ دنیا آمد و در سن نوجوانی با
خانواده به تهران مهاجرت کرد و به تحصیل مشغول شد.
وی فارغ ٔ التحصیل رشته زبان و ادبیات انگلیسی از دانشگاه
ٔ تهران است. برخی از آثار او که ویژه کودک و نوجوان
است عبارتاند از: زبان چیزها، نوک طلایی، باغ ستارهها،
ٔ آفتاب خانه ما و… .
گلشن آزادی (13٩٤ــ 1٣١٩هـ.ق)
علیاکبر آزادی متخلص به گلشن در سال ١٣١٩
قمری در تربت حیدریه دیده به جهان گشود. پس از کسب
علوم رایج زمان، به روزنامهنگاری و سیاست روی آورد و
در آزادیخواهی تلاشهایی کرد. وی دارای آثار فراوانی
ٔ است که از جمله دیوان اشعار و تذکره شعرای خراسان
«گلشن ادب» را میتوان نام برد.
ّ محب ّ ت، محمدجواد ( 1322هـ.ش)
متولّد 1322کرمانشاه، از معلّمان شاعر و اهل قلم
است. «رگبار کلمات،» «کوچه باغ آسمان،» «با بال این پرنده
سفر کن،» از آثار اوست.
مرادى کرمانى، هوشنگ ( 1323هـ.ش)
درسال 1323در روستاى سیرج کرمان دیده به
جهان گشود. تحصیلات خود را در روستا آغاز کرد و در
کرمان و تهران ادامه داد. درسال ّ 1347اولین داستانهاى
او در مطبوعات منتشر شد و تاکنون کتابهاى زیادى از او
منتشر گردیده است که معروفتری ٔ ن آنها مجموعه پنج جلدى
ّ «قصههاى مجید» است. وى هماکنون عضو فرهنگستان
زبان و ادب فارسى مىباشد.
ّ مردانى، نصرالله (1382ــ 1326هـ.ش)
مردانى که بیشتر به غزلسرایى حماسى شهرت
داشت، در طول زندگى ٔ 56ساله خود، شعرهایش را در
چندین کتاب با نامهاى: «خون ٔ نامه خاک، ستیغ سخن،
آتش نى، قیام نور و»… به چاپ رساند. نصراللّه مردانى
از آغاز انقلاب اسلامى طبع موزون و قری ٔ حه سرشار خود
را در خدمت ارزشهاى اسلامى و انقلاب و نیز دفاع
ّ مقدس و منبرهاى اهلبیت (ع) بهکار گرفت. مردانى روز
سهشنبه 19اسفند 1382پس از زیارت بارگاه ملکوتى
اباعبداللّهالحسین ّ در شهر مقدس کربلا جان به جان آفرین
تسلیم کرد.
ّ مطهرى، مرتضى ( 1358ــ 1298هـ.ش)
استاد شهید آیتاللّ ّ ه مطهرى، در بهمن ماه 1298
شمسى در فریمان خراسان به دنیا آمد. وى یکى از شاگردان
ٔ برجسته امام خمینى (ره) بود که به مراتب عالى علمى رسید.
آثار او زمینهساز بسیارى از مبانى فرهنگى و دینى انقلاب
اسلامى است. این روحانى فرزانه در سال 1358شمسى
به شهادت رسید. برخى از آثار وى عبارتاند از: خدمات
متقابل اسلام و ایران، داستان راستان، تماشاگه راز، سیرى
در نهج ٔ البلاغه، جاذبه و دافعه على (ع.)201
ملک ّ الشعرا بهار (1330ــ 1266هـ.ش)
بهار در مشهد به دنیا آمد و نزد پدرش، شعر و فنون
ادب را آموخت. یکی از آثار م ّ هم او «سبکشناسی» است.
مولوى (672ــ 604هـ.ق)
مولانا جلال ّ الدی ّ ن محمد بلخى از شاعران و عارفان
بزرگ ایران در قرن هفتم است. کتاب عظیم «مثنوى
معنوى» با 26000بیت که گنجینهاى از معارف اسلامى
است، معروفترین اثر اوست. آرامگاه او در «قونیه» ترکیه
واقع است.
نظامالملک توسی، خواجه قوام ّ الدین ( ٤٨٥حدود
٤٠٨هـ.ق)
از وزیران و دانشمندان ایران در قرن پنجم روزگار
سلجوقیان است. وی وزیری کاردان و لایق بود و مدارس
فراوانی بنا نهاد که به «مدارس نظامیه» شهرت یافت. کتاب
«سیاستنامه» اثر اوست.
ِ نظام وفا (١٣٤٣ــ ١٢٦٦هـ.ش)
در شهرستان آران و بیدگل کاشان متولّد شد و
ٔ تحصیلاتش را در آنجا به پایان برد. علوم ادبی را تا مرحله
استادی فراگرفت و به تحصیل فلسفه و طب نیز پرداخت.
وی سال ّ ها در مدارس تهران، زبان و ادبیات فارسی را
تدریس کرد و بر جوانان و علاقهمندان به فرهنگ و ادب
تأثیر بهسزایی نهاد. وفا که خود شاعر بود در راهنمایی و
ّ تشویق نیما نقش مهمی داشت.
نظامى، حکیم ابومحمد یوسف ( 614ــ ٥٣٠هـ.ق)
شاعر نامدار ایرانى معروف به نظامى در شهر گنجه
«از شهرهاى امروزى جمهورى آذربایجان» بهدنیا آمد. در
جوانى به تحصیل ادب، قصص و تاری ّ خ همت مىگماشت.
داستانپردازى در منظومههاى او به اوج رسید. آثار نظامى
عبارتاند از: مخزنالاسرار، خسرو و شیرین، لیلى و
مجنون، هفت پیکر، اسکندرنامه.
ویتاتو، ژیلینسکاى (1932م).
خانم ویتاتو در ویلینوس پایتخت لیتوانى زندگى
کرده است، وى کتابهاى زیادى منتشر کرده که نهتنها
در میان مردم لیتوانى بلکه در روس ّیه و کشورهاى دیگر
علاقهمندان زیادى پیدا کرده است. حشرات کوچک،
کرمها و پروانهها قهرمانان بسیارى ّ از قصههاى وى هستند.
ژیلینسکاى شعر هم سروده است و داستانهاى فکاهى،
رمان و نمایشنامه نیز دارد. آدمآهنى و شاپرک بر گرفته
از کتاب «ملخ شجاع» است ٔ که مجموعه چهار داستان
بهنام ٔ هاى ملخ شجاع، دانه برفى که آب نشد، کرم کنجکاو
و آدمآهنى و شاپرک است.
یوسفى، غلامحسین (1369ــ 1306هـ.ش)
ّ محقق، نویسنده و استاد دانشگاه بود. او با تسلّط
بر زبان عربى، انگلیسى و فرانسه آثار ارجمند و گرانبهایى
از خود به یادگار گذاشت. برخى از کتابهاى او عبارتاند
از: دیدارى با اهل قلم، برگهای ٔ ى در آغوش باد، چشمه
روشن و…. نوشتههاى یوسفى روان، زی ّ با و جذاب است
عالی بود ممنون خیلی کمکم کرد