اردکان
یکى از شهرهاى استان یزد است. معدنهاى سرب و
روى و نمکطعام در اطراف اردکان به وفور یافت مىشود.
ازبکستان
از پرجمع ّیتترین جمهورىهاى آسیاى میانه است.
بعضى از شهرهاى قدیمى اسلامى مانند سمرقند، بخارا و… در
این کشور واقع است. پایتخت آن تاشکند است.
اصفهان
سپاهان، صفاهان، اصبهان و اصفهان که در قدیم آن را
اسپادانامىگفتند. در عصر صفویان، پایتخت ایران بود.
افغانستان
از کشورهاى اسلامی و فارسی زبان آسیاى مرکزى و
سرزمینى کوهستانی است. مردم آن عمدتاً روستایى هستند و به
دامپرورى مىپردازند.
بَسطام
شهرى است نزدیک شاهرود در استان سمنان. در
گذشته، شهرى بسی ّ ار مهم بود اما در حمل ٔه مغولان ویران
شد. از آثار با اهم ّیت آن، بناى مدفن بایزید بسطامى عارف را
مىتوان نام برد.
پاکستان
کشورى است در همسایگى و در جنوب شرقى ایران.
پاکستان در گذشته قسمتى از کشور هندوستان بهشمار مىآمد.
پل خواجو
در قسمت شرق زاینده ٔ رود، پل خواجو از آثار دوره
صفویّه قرار گرفته است. این پل در سال 1060هجرى، مصادف
با زندگى شاهعبّاس دوم در اصفهان احداث شده است.
پل صراط
پلى است که میان بهشت و ّ جهنم است. انسانها
برحسب اعمال بد و نیک خویش از آن مىگذرند و گناهکاران
بر آن مىلغزند.
تاجیکستان
کشوری مسلمان و فارسی زبان که بین ازبکستان و
افغانستان واقع است و پای ٔ تخت آن، شهر دوشنبه است. شغل عمده
آنان، کشاورزى است. پرورش پنبه و تاک (انگور) در تاجیکستان
ّ مقام مهمى دارد.
تبریز
از شهرهاى مه ّم ایران و مرکز استان آذربایجان
ّ شرقى، شهرى است با سابقه که همواره مورد توجه بازرگانان
و جهانگردان بوده و امروز نیز یکى از شهرهاى صنعتى کشور
بهشمار مىرود. در ٔ دوره مشروط ّیت، تبریز بعد از تهران، مرکز
اصلى مبارزان و آزادىخواهان بود. تبریز داراى آثار باستانى
ّ متعددى است؛ از جمله: ارک تبری َ ز، ربع رشیدى، مسجد کبود،
مسجد جامع، برج ساعت، مقبرة ّ الش ٔ عرا و موزه مشروطیت.
ُجندی شاپور
نام شهری در خوزستان که در روزگار ساسانیان مرکز
علم و دانش بود و طبیبان و دانشمندان از سراسر عالم به آن
روی میآوردند.
چهارباغ
باغهاى چهارگانهاى در اصفهان که در ٔ دوره صفویّه
بناهایى در آن ایجاد شده بود و به عنوان مسجد و مدرسه استفاده
مىشد. امروزه خیابان وسیعى که از کنار این مکان مىگذرد، به
این نام مشهور است.
چهل ستون
کاخ چهلستون در قرن 11هجرى.ق در میان باغ و
مجموعه بناها و کاخهاى دولت ٔ خانه صفوى ساخته شده است.
چهلستون به منظور پذیرایى از میهمانان و سفراى خارجى،
طى سه مرحله و طبق ی ٔ ک طرح واحد ساخته شده است. مرحله
ّ او ٔ ل: تالار بزرگ. مرحله دوم: ایوان آیینه و اتاقهاى طرفین
ٔ آن. مرحله سوم: ایوان ستوندار که از هجده عدد ستون و سقف
چوبى تشکیل شده است.
ّ خرمشهر
یکى از بنادر مه ّم ایران در استان خوزستان است که در
دوران دفاع مق ّدس رشادتها و فداکارىهاى فراوانى از جوانان
رزمندهٔ میهن اسلامى را شاهد بوده است. هر ساله، روز سوم
خرداد را که روز آزادسازی این شهر از چنگ دشمنان بعثی
است، به عنوان روز مقاومت و آزادى ّ خرمشهر گرامى مىداریم.
رفسنجان
شهرى است در شمال غربى کرمان، در اراضى نمکزار
آن، پسته خوب عمل مىآید و در اراضى پرآب، پنبهکارى
مى شود. آب و هواى آن کوهستانى سردسیر و در قسمت
جلگهاى، گرم و معتدل است.
سىوسهپل
سىوسه پل، یکى از نمونه ٔ هاى برجسته هنر معمارى
بهشمار مىآید ٔ که از دوره صفویه در اصفهان باقى مانده است.
عمارت عالىقاپو
بنایی است در سمت غربی نقش جهان شهر اصفهان،
این کاخ در قرن 11هجرى در زمان شاه عبّاس صفوی در شش
طبقه احداث شد. هر طبقه، تزیینات هنرى خاصى را داراست.
قم
از شهرهاى مذهبی معروف ایران است. در اواخر قرن دوم
هجرى، حضرت فاطم ٔه معصومه (س) به قصد دیدار برادرش امام
رضا(ع) به خراسان مىرفت که در شهر قم بیمار شد و وفات
یافت و در همانجا به خاک سپرده شد.
کرمان
مرکز استان کرمان. شهرى است قدیمى واقع در جنوب
کویر لوت که در زمان شاهان ساسانى بنا شده است. بناهایى
ّ از آن دوره باقى مانده است؛ از جمله، بازار، حمام، مدرسه و
حمام گنجعلىخان که اکنون بهصورت ی ٔ ک موزه مردمشناسى
درآمده است.
مرداب گاوخونى
باتلاقى در جنوب شرق اصفهان.
مسجد شیخلطف ّ الله
در ضلع شرقى میدان امام (نقش جهان،) مسجدى قرار
دارد که در زمان شاه عبّ ّ اس اول صفوى، به منظور عبادت و
تدریس مرحوم شیخ لطفاللّه ساخته شده است. سطوح داخلى
بهویژه محراب مسجد از شاهکارهاى بىنظیر هنر کاشىکارى
است.
َم ُ نارجنبان
منارجنبان یکى از آثار تاریخى مشهور ایران است که در
پنج کیلومترى غرب اصفهان ٔ در جاده اصفهان ــ نجفآباد قرار
دارد. ساختمان، داراى یک ایوان و دو مناره است.
شهرت این بنا به سبب تکان خوردن منارههای آن است؛
به ٔ طوری که با تکان دادن یکی از آنها، مناره دیگر و همچنین کل
ساختمان، به لرزه درمیآید. جنبیدن منارهها، هنوز هم برای
بسیاری از دانشمندان، ابهامانگیز است.
یزد
نام شهرى واقع در میان اصفهان و شیراز و کرمان
است. از آثار تاریخى این شهر مىتوان مسجد چخماق، مسجد
جمعه، بازار چهارسوق و بق ٔ عه دوازده امام (ع) و آثار زرتشتیان
را نام برد
