درس دوم علوم هفتم : اندازه گیری در علوم و ابزار های آن

اندازه گیری یکی از مهم ترین مراحل جمع آوری اطلاعات در علوم است.

کمیت: 

هر چیزی که قابل اندازه گیری به صورت عددی باشد ، کمیت نامیده می شود.

کمیت ها به دو دسته تقسیم می شوند:

در فصل 2 علوم هفتم می خوانیم:

کمیت های اصلی :

آن دسته از کمیت هایی که یکاهای آن ها به طور مستقل تعریف شده باشند،کمیت­های اصلی نامیده می شوند و عبارتند از: طول ، جرم ،زمان ، جریان الکتریکی و دما
کمیت های فرعی :

کمیت هایی که یکای آن ها به طور مستقل تعریف نشده است و به کمک یکاهای اصلی تعریف می شوند ، فرعی نامیده می شوند . مانند متر مربع ، متر مکعب،..

یکا های اصلی در فصل 2 علوم هفتم :

در جدول زیر یکا های کمیت های اصلی معرفی شده اند . بقیه ی یکاها فرعی هستند.

طول:

در سیستم استاندارد جهانی (SI ) برای اندازه گیری طول اجسام اندازه مشخصی بر روی میله های خاصی معین کرده اند و از آن به عنوان مقیاس اندازه گیری طول استفاده می کنند . این مقیاس ” یک متر ” نامیده می شود.
علاوه بر متر، یکاهای دیگری نیز برای اندازه گیری طول وجود دارد .

برای طول های کوچک از یکاهای میلی متر، سانتی متر و دسیمترو برای اندازه گیری طول های بزرگ از یکای کیلومتر استفاده می شود.

وزن: وسیله ی اندازه گیری نیروی وزن ، نیروسنج است . در داخل نیروسنج فنری وجود دارد که می تواند کشیده شود . مقدار کشیدگی فنر داخل نیروسنج به اندازه ی نیرویی بستگی دارد که به نیروسنج وارد شده است.

کمیت	طول	جرم	زمان	دما	جریان الکتریکی
نام یکا	متر	کیلو گرم	ثانیه	کلوین	آمپر
نماد یکا	m	kg	s	k	A

	جرم	وزن
تعریف	مقدار ماده ی تشکیل دهنده ی جسم	نیرویی که از طرف زمین بر جرم جسم وارد می شود
وسیله ی اندازه گیری	ترازو	نیرو سنج
واحد اندازه گیری	کیلو گرم(Kg )	نیوتن(N )
نوع کمیت	اصلی	فرعی

اندازه (بزرگی)

ثابت

متغیر

طول:

در سیستم استاندارد جهانی (SI ) برای اندازه گیری طول اجسام اندازه مشخصی بر روی میله های خاصی معین کرده اند و از آن به عنوان مقیاس اندازه گیری طول استفاده می کنند . این مقیاس ” یک متر ” نامیده می شود.
علاوه بر متر، یکاهای دیگری نیز برای اندازه گیری طول وجود دارد .

برای طول های کوچک از یکاهای میلی متر، سانتی متر و دسی متر و برای اندازه گیری طول های بزرگ از یکای کیلومتر استفاده می شود.

اندازه گیری حجم مایعات:

برای اندازه گیری حجم مایعات از استوانه مدرج استفاده می شود. البته گاهی اوقات از بِشر نیز می توان استفاده کرد.
برای اندازه گیری حجم مایعات از  یکای لیتر(lit )یا میلی لیتر(ml ) ویا سی سی( cc ) استفاده می شود.

حجم یک لیتر برابر حجم ظرف مکعبی شکل به طول و عرض و ارتفاع  است

اندازه گیری حجم جامدات

در صورتی که جسم جامد ، شکل هندسی منظمی داشته باشد با استفاده از روابط هندسی حجم آن را بدست می آوریم و بر حسب متر مکعب یا سانتی متر مکعب بیان می کنیم.
در صورتی که جسم جامد شکل هندسی منظمی نداشته باشد ، بایداز ظروف مدرج استفاده کنیم.ابتدا در استوانه مدرج مقدار مشخصی مایع غیر حلّال نسبت به جسم می ریزیم و حجم آن را می خوانیم .مقایسه جرم و وزن: 

  سپس جسم مورد نظر را در ظرف می اندازیم حجم مایع افزایش می یابد ، حجم دوم را نیز می خوانیم سپس دو حجم بدست آمده را از هم کم می کنیم. حجم بدست آمده حجم جسم است.

زمان:

زمان یک کمیت اصلی و نماد آن (t ) و یکای اصلی آن ثانیه (s ) است.
در اندازه گیری­ها می توان از یکای ساعت،دقیقه و یا حتی یکاهای کوچک ، میلی ثانیه یا صدم ثانیه استفاده کرد .
زمان را با وسایل گوناگونی اندازه می گیرند. ساعت های معمولی ابزار های دقیقی برای اندازه گیری زمان نیستند ولی زمان سنج های دقیق (کرونومتر ها)در اندازه گیری زمان بسیار دقیق هستند.